Hallux rigidus (verstijving van de grote teen)
Een hallux rigidus is een verstijving van de grote teen als gevolg van slijtage. Meestal staat de teen rechtuit en is de functie van de grote teen beperkt.
De functie van de grote teen is belangrijk tijdens het lopen. De afzet wordt voor een deel door de grote teen verricht. Daarom is de grote teen ook extra gevoelig voor slijtage; dit gewricht vangt de grootste druk op tijdens het lopen.
Omdat het gewricht bij hallux rigidus niet meer goed kan buigen (omhoog bewegen), kan krachtig afzetten pijnlijk zijn. Soms zelfs gewoon lopen. De slijtage hoeft niet pijnlijk te zijn. Soms ook ontstaan er geleidelijk pijnklachten. Bij ernstige hallux rigidus kan er ook in rust sprake zijn van pijn.
Vaak treedt hallux rigidus pas op na het vijftigste levensjaar, maar het kan ook op jongere leeftijd voorkomen. Dan ligt er vaak een sportblessure aan ten grondslag.
Diagnose en behandeling van hallux rigidus
De diagnose hallux rigidus kan gesteld worden aan de hand van lichamelijk onderzoek gecombineerd met een röntgenfoto van de voet. Op de röntgenfoto is de slijtage goed zichtbaar. Wat bij het lichamelijk onderzoek op zal vallen is de verminderde functie van het gewricht van de grote teen en dat het gewricht gezwollen is.
De behandeling start meestal met ander schoeisel. Met behulp van een stijvere zool zal geprobeerd worden het afwikkelmoment van de voet naar achteren te brengen (richting de hiel). Zo wordt het versleten gewricht van de grote teen ontlast.
Houdt de pijn ondanks de andere zolen toch aan, dan kan een operatie overwogen worden. Er zijn twee mogelijke operaties, namelijk de artrodese en de resectie-artroplastiek, ook wel cheilectomie genoemd.
Bij een artrodese wordt het stijve en versleten gewricht vastgezet. Het doel is om een pijnvrije situatie te creëren waarbij de teen iets naar boven en naar binnen wordt gericht. Na een geslaagde operatie kan dan weer normaal schoeisel worden gedragen.
Een van de eigenschappen is wel dat de grote teen dan over de tweede teen heenschuift. Dit voorzaakt blaren en eeltvorming die het lopen weer ongemakelijk maakt.
Daar is een eenvoudige en goedwerkende oplossing voor middels een pijpsok met silicone binnen zijde.
>>>
Bij een cheilectomie wordt een deel van de woekeringen rondom het pijnlijke gewricht weggehaald. Het gewricht blijft dan beweeglijk en de functie zal weer enigszins toenemen. Deze laatste operatie wordt meestal op oudere leeftijd gekozen. Het nadeel is namelijk dat bij een cheilectomie de afzetkracht vermindert, wat voor jonge mensen vervelender is dan voor oudere mensen.
Hallux valgus
Hallux valgus is een standsafwijking van de grote teen. De grote teen staat hierbij naar buiten gericht.
Soms ontstaat er een pijnlijke, ontstoken slijmbeurs aan de binnenzijde van de grote teen. Dit wordt een bunion genoemd. De grote teen zal in een verder gevorderd stadium ook in een gedraaide stand komen te staan.
Op jonge leeftijd kan er al sprake zijn van hallux valgus. Op latere leeftijd komt het vooral voor bij vrouwen (90% van de gevallen). Er lijkt een erfelijke factor aanwezig te zijn, omdat het bij vrouwen vaak in de hele familie voorkomt.
Meestal komt een hallux valgus in combinatie met een verkorte achillespees of een doorgezakte voet. Ook damesschoenen helpen niet mee. De schoen is vaak te smal en door de hoge hakken komt er extra druk te staan op de voorvoet. Dat is ook een mogelijke oorzaak van een hallux valgus.
Klachten bij een hallux valgus
Als er sprake is van pijn bij hallux valgus, komt dat meestal door een bunion. Deze kan door druk van de schoen geïrriteerd raken en er ontstaat dan een slijmbeursontsteking in de teen. Ook de tweede teen (naast de grote teen) kan in de knel komen te zitten. Dat geeft een drukplek.
Het stellen van de diagnose hallux valgus
Hallux valgus wordt vastgesteld door lichamelijk onderzoek, gecombineerd met een röntgenfoto om te kijken of er ook slijtage is van het teengewricht tussen het middenvoetsbeentje en de grote teen. Ook kan op deze röntgenfoto gezien worden hoe ernstig de standsafwijking is. Dit kan worden opgemeten en in graden worden uitgedrukt.
Behandeling van een hallux valgus
Bij een hallux valgus wordt altijd eerst geprobeerd de klachten te verhelpen zonder een operatie. Hierbij gaat het vooral om het aanpassen van de schoenen. Schoenen van zacht leer zijn comfortabel en kunnen ook opgerekt worden op de plek van de pijn. Daarnaast wordt het dragen van hoge hakken en schoenen met een smalle punt, sterk afgeraden. Om het ongemak en de pijn te verlichten zijn er verschillende siliconen prothese in de markt als:
>>>
Als er een onderliggende oorzaak is zoals platvoeten of eelt onder de bal van de voet, dan kunnen de klachten vaak met een steunzool worden verholpen.
Mocht dit allemaal niet helpen, dan kan mogelijk een operatie worden uitgevoerd.
Operatieve behandeling van een hallux valgus
Als de bovengenoemde behandelingen niet helpen, kan besloten worden tot een operatie waarbij de standsafwijking van de grote teen wordt weggenomen. Hiervoor zijn verschillende technieken beschikbaar en de chirurg zal bepalen welke voor u het beste is.
Meestal is de operatie een combinatie van osteotomie, artrodese en het herstellen van de weke delen. Osteotomie is het doorzagen van de botjes in de teen en deze weer in de juiste stand aan elkaar zetten. Artrodese is het vastzetten van het gewricht tussen voet en teen. De weke delen tenslotte zijn de structuren rondom het gewricht van de grote teen. Deze zijn vaak opgerekt door de hallux valgus en kunnen ingekort worden.
Na de operatie van een hallux valgus
Afhankelijk van de soort operatie, krijgt u na de operatie gips om de teen/voet of een steunend drukverband. De voet mag dan meestal enkele weken niet belast worden. Dit zal uw arts met u bespreken.
Als het gips of het verband van de voet/teen afgaat, is er vaak sprake van stijfheid van de grote teen. Door oefening kan deze stijfheid weer verdwijnen.
Na een halfjaar is de stijfheid en de zwelling in de teen meestal wel verdwenen.
Mocht er na verloop van tijd opnieuw een hallux valgus ontstaan, dan kan dit weer geopereerd worden.